Πράμνειος οίνος: Το δυνατό και αυστηρό κρασί της Ικαρίας

Η Ιστορία της Ικαρίας συχνά πλέκεται με τα νήματα της Μυθολογίας. Πέρα από τον Μύθο του Ίκαρου στον οποίο αποδίδεται το σημερινό όνομά της, ονομαζόταν κάποτε Μάκρις, και καθόλου τυχαία. Η Μάκρις ήταν η τροφός του Διονύσου, του θεού της αμπέλου και μετέπειτα του κρασιού, ο οποίος λατρευόταν στο νησί, όπως και η θεά Άρτεμις. Τοπωνύμια στην Ικαρία (Κέρος, Κισσές, κ.ά.) μαρτυρούν την πολλών χιλιετηρίδων ανθρώπινη παρουσία στο νησί, στο οποίο ο μυθικός Διόνυσος φέρεται να δώρισε τον Πράμνειο οίνο.

Περίφημο κρασί από την αρχαιότητα, ο Πράμνειος οίνος αναφέρεται μεταξύ άλλων στην Οδύσσεια του Ομήρου και στους Δειπνοσοφιστές του Αθήναιου του Ναυκρατίτη. Περιγράφεται ως οίνος ούτε γλυκύς, ούτε παχύς, αλλά σκληρός και αυστηρός. Από τον 15ο αιώνα μ.Χ. περιγράφεται και σε έργα Ευρωπαίων περιηγητών και έως τον 19ο αιώνα υπάρχουν καταγεγραμμένες περιγραφές για τη συνέχεια της καλλιέργειας συγκεκριμένων ποικιλιών αμπελιών, τον τρύγο και τη διαδικασία παραγωγής του κρασιού σε πλίνθινα αγγεία θαμμένα στο χώμα. Στην Αρχαιότητα, ανάγονται δύο εκδοχές για το όνομα Πράμνειος οίνος. Σύμφωνα με τη μία, ονομάστηκε έτσι επειδή πραΰνει το μένος. Σύμφωνα με άλλη, από ένα βουνό της Ικαρίας, την Πράμνη, στο οποίο αναπτύσσονταν τα αμπέλια. Βέβαιο είναι ότι πρόκειται για φυσικώς υψηλόβαθμο ξηρό κρασί, κάτι που απαντάται σε ελάχιστα μέρη του κόσμου.

Πριν χτυπηθούν τα αμπέλια του νησιού από την φυλλοξήρα, στις αρχές του 20ού αιώνα, η καλλιέργεια των αμπελιών ακμάζει και το Ικαριώτικο κρασί καταγράφεται σε πηγές της εποχής ως κερδοφόρα εμπορεύσιμο προϊόν. Γεωργικοί συνεταιρισμοί εκτιμούσαν ιδιαιτέρως την αμπελοκαλλιέργεια και την οινοποιία που άρχισαν να δημιουργούνται, πριν την πρόοδο προς αυτήν την κατεύθυνση ανακόψει το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα, που προκάλεσαν και τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα του Ελληνικού Κράτους. Η μετανάστευση μεγάλου μέρους του πληθυσμού της Ικαρίας οδήγησε και στη σταδιακή εγκατάλειψη τής καλλιέργειας της Γης. Αργότερα, με μέριμνα του Κράτους αυτή τη φορά, προωθήθηκε στην Ικαρία η καλλιέργεια της ποικιλίας Φωκιανό. Στα τέλη του 20ού αιώνα παρατηρείται η φύτευση αμπελιών σε μονοφύτια (μονοκαλλιέργειες) σε πεζούλες και στις ντόπιες ποικιλίες αναγνωρίζονται και το Φωκιανό και το Μπεγλέρι και το Κούντουρο.

Η γεωγραφική ένδειξη «τοπικός οίνος» αποδόθηκε στο Ικαριώτικο κρασί το 2006.

Share it

Βιβλιογραφία
Βελάκι

IkarianMEDIA (2017). Πράμνιος Οίνος, το κρασί της Ικαρία. Αφιέρωμα στο: https://www.youtube.com/watch?v=haJwe8-KQTM (Τελευταία πρόσβαση: Μάιος 2024).

Σταματιάδης, Επαμεινώνδας Ι. (1893). Ικαριακών. Λιμένι Βαθέως Σάμου. Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού, περ.Μνήμων: 6, σ.34-52.

Οινοποιεία Ν.Αφιανές (2004). Άμπελος η εν Ικάρω. Χρήστος Μαλαχίας (έρευνα, αρχειακό και φωτογραφικό υλικό). Νίκος Αφιανές (συλλογή και ταξινόμηση υλικού). Αργυρώ Φακάρου (επιμέλεια κειμένων). Άγγελος Καλοκαιρινός (μτφρ.). Κωστής Πίνας (σχεδιασμός, επεξεργασία κειμένων). Εκτύπωση: Άρτυπος ΕΠΕ+. Ικαρία: Οινοποιεία Ν.Αφιανές – Εταιρεία Ικαριακών Μελετών – Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Πρόγραμμα Naias).

Μετάβαση στο περιεχόμενο Πατήστε εδώ για να ακούσετε το κείμενο