Η Άλκη Ζέη γεννήθηκε το 1923 στην Αθήνα αλλά πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια στη Σάμο, την ιδιαίτερη πατρίδα της μητέρας της. Ολοκλήρωσε τις σπουδές της στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας. Παντρεύτηκε τον θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου (1913-1990) και απέκτησαν δύο παιδιά. Ο Σεβαστίκογλου συμμετείχε ενεργά στην εθνική αντίσταση και συμμετείχε σε κινηματογραφικό συνεργείο του Δημοκρατικού Στρατού στον Γράμμο. Με τη λήξη του εμφυλίου, αυτοεξορίστηκε και τελικά εγκαταστάθηκε στη Μόσχα. Η Ζέη τον ακολούθησε κι επέστρεψαν οικογενειακώς το 1964. Το 1967 εξαιτίας της χούντας έφυγαν για το Παρίσι, κι επέστρεψαν μετά την πτώση της.
Το καπλάνι της βιτρίνας το έγραψε κατά την παραμονή της στη Μόσχα. Ξεκίνησε από τη νοσταλγία της για τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο, για τα οποία αφηγούνταν ιστορίες στα δικά της παιδιά. Ήταν το πρώτο της μυθιστόρημα, αυτοβιογραφικό και συνάμα ιστορικό, με αναφορές στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά (1936-1941). Σήμερα αναγνωρίζεται για τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο εισάγει τα παιδιά στον πολιτικό προβληματισμό, αλλά αρχικά η κυκλοφορία του ήταν μικρή. Φαινόταν περίεργο τότε να μιλά κανείς στα παιδιά για δικτατορία. Μεγάλη επιτυχία γνώρισε μετά τη Μεταπολίτευση.
Τα πρώτα παιδικά της χρόνια τα πέρασε με την αδελφή της στο σπίτι του παππού της στη Σάμο, λόγω της ασθένειας της μητέρας τους. Το Μαλαγάρι ήταν η έμπνευσή της για το Λαμαγάρι στο Καπλάνι της βιτρίνας, όπως έχει εξομολογηθεί η ίδια. Απέναντι από το Βαθύ στο οποίο βρίσκονταν τα εξοχικά με τους κήπους και τα πεύκα όσων ζούσαν στην Αθήνα, στο σπίτι του παππού της ξεχώριζε το περιβόλι που έβγαζε κατευθείαν στη θάλασσα. Συχνά επαναλάμβανε ότι, παρότι δεν γεννήθηκε εκεί και παρότι συνέχιζε τη ζωή της στην Αθήνα, θεωρούσε πατρίδα της τη Σάμο.
Τα έργα της έχουν μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες. Πέθανε το 2020, πολυγραφότατη και πολυβραβευμένη. Το 2010 τιμήθηκε με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της. Αναγορεύτηκε Επίτιμη Διδάκτορας του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2014) και της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών (2015). Από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας έλαβε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής, και από την Γαλλία τον τίτλο του Ταξιάρχη του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων.
Το «Καπλάνι» που την ενέπνευσε, ένα αιλουροειδές που πέρασε απέναντι στη Σάμο και θανατώθηκε 150 χρόνια, μετά από περιπλανήσεις δωρήθηκε από το Δήμο Σαμίων στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου στους Μυτιληνιούς. Συντηρήθηκε και εκτίθεται, επειδή σχετίζεται και με το έργο της Άλκης Ζέη.
